“De enige beperking voor onze realisaties van morgen zijn onze twijfels van vandaag."

Franklin D. Roosevelt

Als ondernemer en CEO van een bedrijf met 450 werknemers ervaar ik dagelijks de uitdagingen waarmee bedrijven in België geconfronteerd worden. Het is duidelijk dat een robuust economisch weefsel de drijvende kracht en de beste bescherming van onze sociale zekerheid is. Helaas stuiten we momenteel op te veel obstakels die dit verhinderen.

Mijn boodschap is simpel: “De overheid moet faciliteren en zo weinig mogelijk gaan organiseren.” Vandaag de dag is echter het tegenovergestelde waar.

Een faciliterende overheid

Werkgelegenheid in de private sector als basisfundament

Een bloeiende private sector is cruciaal voor het creëren van banen. Bedrijven stimuleren innovatie en dragen substantieel bij aan belastinginkomsten. Dit economische succes vertaalt zich in een sterk fundament voor onze sociale zekerheid. Elke persoon die bijkomend aan het werk gaat, brengt de schatkist 28.000 euro op. Elk jaar opnieuw.

Meer werkgelegenheid betekent ook meer sociale mobiliteit en een weg uit de armoede. Recent onderzoek toont aan dat een toename van werkgelegenheid met 1% leidt tot een afname van armoede met 0,5%.

Rechtszekerheid

Bedrijven moeten kunnen rekenen op een stabiel en voorspelbaar beleid om investeringen te kunnen plannen en uitvoeren. Rechtszekerheid bij het verkrijgen van vergunningen en aanvaardbare doorlooptijden zijn essentieel. Volgens de World Bank duurt het gemiddeld 169 dagen om in België een bouwvergunning te bekomen, terwijl het wereldwijde gemiddelde 152 dagen is. In Singapore, dat consequent wordt gerangschikt als een van de beste landen ter wereld om zaken te doen, duurt het gemiddeld slechts 26 dagen om een bouwvergunning te verkrijgen.

Singapore heeft een zeer efficiënte bureaucratie en een gunstig belastingregime dat bedrijven aantrekt en groei bevordert. Snelle, transparante en heldere procedures zijn nodig om bedrijven te ondersteunen.

Onderwijs

Ons onderwijs moet worden aangepast aan de noden van vandaag. Het herwaarderen van technische beroepen is hier een goed voorbeeld van. We moeten jongeren enthousiasmeren voor technische en beroepsopleidingen die aansluiten bij de behoeften van de moderne economie. Dit vereist een nauwere samenwerking tussen onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven om curricula te ontwikkelen die relevante vaardigheden en kennis bieden.

De wereld laat zich vandaag vooral kennen in onvoorspelbaarheid. We kunnen onze toekomst uitrusten met de vaardigheden die we nodig hebben om te gedijen op de arbeidsmarkt, maar we mogen nóg ambitieuzer zijn. Onze scholen zijn meer dan mega trechters waarmee we mensen vol kennis proppen. Ze zijn de perfecte omgeving waar we, samen met de ouders thuis, kinderen kunnen stimuleren tot het worden van plantrekkers.

Plantrekkerij is de karaktereigenschap bij uitstek die zorgt voor een innovatieve economie omdat ze mensen in hun kracht zet. En die kracht betekent niet enkel meer welvaart voor onze samenleving, maar ook nog eens meer weerbaarheid en minder stress op onze welzijnszorg.

Herindustrialisering via duurzaamheid

De herindustrialisering van Europa en België via een sterk industrieel beleid is cruciaal. Door te investeren in duurzame industrieën kunnen we niet alleen onze afhankelijkheid van buitenlandse grondstoffen en producten verminderen, maar ook nieuwe banen creëren en onze ecologische voetafdruk verkleinen. Bedrijven hebben hierin een sleutelrol en kunnen door middel van innovatie en efficiëntie bijdragen aan een duurzamere en sterkere economie. Duurzaamheid is daarbij niet alleen een maatschappelijke verantwoordelijkheid, maar ook een economische kans. Bedrijven kunnen de motor zijn achter duurzame innovaties en groene technologieën, wat aan een duurzame toekomst bijdraagt en nieuwe economische kansen biedt. Denk hierbij aan sectoren zoals hernieuwbare energie, circulaire economie en duurzame mobiliteit.

Minimaal organiseren en ageren

Activering

Het is onaanvaardbaar dat we aan de ene kant een te lage tewerkstellingsgraad hebben, terwijl aan de andere kant veel vacatures niet ingevuld raken. In het vierde kwartaal van 2023 bedroeg de werkgelegenheidsgraad in België 72,2%. Ver verwijderd van de 80%-ambitie geuit door de Vivaldi-regering. Volgens cijfers van de VDAB blijven duizenden vacatures in diverse sectoren onvervuld, ondanks een werkloosheidsgraad van 5,8%.

Bovendien zijn er in België zeer veel langdurig zieken en inactieve personen die niet pensioengerechtigd zijn. Dit wijst op een mismatch tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt.

De voorbije regeringen met socialisten en groenen hebben zich uitgeput in excuses om die discrepantie te verklaren. Enkel en alleen om de stap naar een noodzakelijkere en dwingendere activering te vermijden. Breng 200.000 mensen aan het werk, en we krijgen een jaarlijkse opbrengst van 5,6 miljard euro in de schatkist geworpen. Nog iemand die twijfelt?

Dringende aanpak van administratieve overlast

Bedrijven worden geconfronteerd met talloze barrières die hun groei belemmeren. De tijden dat de regering bij elke beslissing stilstond bij de administratieve impact (de Kafka-test), lijkt al lang vergeten. Administratieve lasten en complexe regelgeving vormen meer dan ooit een zware belasting voor bedrijven, vooral voor kmo's. Volgens de Europese Commissie kost de administratieve last Belgische bedrijven jaarlijks meer dan €3,6 miljard. Bovendien maakt de starre arbeidsmarkt het moeilijk voor bedrijven om flexibel te reageren op veranderende economische omstandigheden.

Een migratiebeleid op maat

Naast een activeringsbeleid is verstandige arbeidsmigratie noodzakelijk voor veel sectoren. Die arbeidsmigratie is een economische politiek om in die sectoren waar een tekort is aan arbeidskrachten medewerkers van laag tot hoog voor een bepaalde periode uit derde landen aan te trekken. Zonder dat daar andere rechten aan gekoppeld zijn dan deze die verband houden met hun job. Het staat dus los van eventuele internationaal beschermde statuten. Arbeidsmigratie betekent concreet dat zij na hun arbeidscontract verondersteld worden terug te keren naar hun land van oorsprong (en pas via een met green cards vergelijkbaar systeem op termijn en via een afzonderlijke procedure definitief verblijfsrecht en uiteindelijk de Belgische nationaliteit kunnen verkrijgen). Deze arbeidskrachten uit derde landen genieten hetzelfde loon als hun Belgische collega’s, zodat er ook geen scheeftrekking ontstaat tussen de medewerkers of van de concurrentie.

Niet heiliger dan de paus

De wijzigingen in de wereldeconomie met de roep om deglobalisering, strategische autonomie en het noodzakelijke antwoord op de klimaatcrisis plaatsen een relatief kleine, open en gediversifieerde economie als de Belgische voor grote uitdagingen. 

Er is een wereldwijde subsidiewedloop gaande tussen de grote mogendheden, vooral de VS en China, die ook de Europese Unie beïnvloedt. Deze strijd sijpelt door tot op het niveau van de lidstaten en bedreigt de interne markt. De wereldwijde aanvoerlijnen, oftewel de supply chains, worden opnieuw bekeken om ze korter en dichter bij huis te maken. Dit is een uitdagende taak die, als het te ver wordt doorgevoerd, kan leiden tot economische en innovatieve stagnatie. Als je alle sectoren als strategisch bestempelt, is er niets meer echt strategisch en blijft alleen protectionisme over.

Protectionisme is de grootste bedreiging van onze welvaart en het tegenovergestelde van een liberale wereldorde.

Betekent dit dat we naïef moeten zijn? Neen. Betekent dit dat we blindelings het protectionisme van de Verenigde Staten moeten volgen? Neen. Betekent dit dat we moeten inzetten op een wereldwijde economie gebaseerd op vrije concurrentie en een gelijk speelveld? Ja. Dat is inderdaad een liberale wereldeconomie. Diegenen die daarvan weg willen, zijn kortzichtig en dwalen.

Systeemkost en overfinanciering

De overheid moet ook zichzelf minimaal organiseren. De systeemkost van België is veel te hoog. We zijn overbestuurd, met sterk uitgebouwde gemeentelijke structuren en samenwerkingsverbanden, provincies die eerder groeien dan afgebouwd worden, en regionale en federale bevoegdheden die elkaar dikwijls overlappen. Door de opeenvolgende staatshervormingen zijn de regio’s, met name Vlaanderen, overgefinancierd omdat het uitgangspunt altijd is geweest dat Wallonië voldoende middelen moest hebben om te kunnen functioneren. Deze scheefgetrokken situatie is stilaan onhoudbaar. De systeemkost van België moet met minimaal twee procentpunt omlaag op vijf jaar tijd. Dit zal ook ruimte maken voor een verlaging van de fiscaliteit. De fiscale druk moet op een geprogrammeerd ritme dat de legislatuur overschrijdt substantieel naar beneden.

Mijn voorstel is dat gedurende een periode van tien jaar de fiscale druk per jaar met één procentpunt daalt, om van 44 naar 34 procent van het BBP te zakken.

Het geld moet terug naar de burger en de ondernemingen

De belastingdruk in België is een van de hoogste ter wereld met 44% van het BBP in 2023. Dit ontmoedigt investeringen en ondernemerschap en maakt het moeilijker voor bedrijven om internationaal concurrerend te blijven. Alle bovenstaande maatregelen zullen ervoor zorgen dat de inkomsten van de overheid stijgen en de kosten dalen.


Maar dat geld komt de overheid niet toe. Het is geld dat de overheid ging halen bij de productieve burgers en ondernemende landgenoten. De vrijgekomen middelen moeten daarom ook terugvloeien naar burgers en bedrijven door middel van belastingverlagingen. Dit zal de koopkracht verhogen en de kosten voor bedrijven verlagen, wat weer leidt tot meer investeringen en groei.

Conclusie

De overheid moet een faciliterende rol spelen door voorwaarden te scheppen waarin bedrijven kunnen gedijen. Dit betekent minder barrières, meer flexibiliteit en een efficiëntere aanpak. Alleen dan kunnen we een duurzame en sterke economie opbouwen die ten goede komt aan iedereen in onze samenleving. 

België kan en moet veel ambitieuzer zijn. We moeten ons richten op de kop van het peloton van de wereldeconomie, in plaats van genoegzaam aan te modderen.